VR ALS LEARNING TOOL KAN VERRASSEND VEEL OPLEVEREN
Het ziet er vreemd, haast sciencefiction-achtig uit en nou niet direct aantrekkelijk. Als je een foto ziet van iemand met een VR-bril op is het maar lastig voor te stellen welke serieuze meerwaarde virtual reality kan opleveren. Ten onrechte wordt regelmatig nog steeds gedacht dat VR vooral bedoeld is voor gaming en entertainmentdoeleinden. Het oogt als een dure futuristische techniek, waar vooral nerdy types in Silicon Valley dolenthousiast van zullen worden en het blijft voor gewone stervelingen bij professionele organisaties toch vaak nog een véél-te-ver-van-mijn-bed-show. En dat is zonde, want het is het zeker waard om over de bezwaren heen te kijken. Als learning tool kan VR zakelijk behoorlijke voordelen opleveren en er valt er potentieel veel winst mee te behalen. En niet alleen financieel. Bijvoorbeeld op het gebied van customer en employee journeys of bij het opleiden en trainen van werknemers, zowel in hard als in soft skills.
In de praktijk zien we dat mensen vaak pas te overtuigen zijn als zij virtual reality zelf ervaren door een VR-headset op te zetten. En dat laatste is op zich al een drempel. Met zo’n bril op word je afgesloten van de wereld om je heen en dat voelt tegennatuurlijk.
Soms vinden mensen het vanwege die reden zelfs een tikkeltje eng. Alsof je hen vraagt een onbekende ruimte in te gaan, om vervolgens de deur achter ze dicht te gooien. Het is nu niet mijn bedoeling om mensen af te schrikken, integendeel, maar op zich is dit wel een goed vergelijk met wat er gebeurt. In VR word je verplaatst naar een andere locatie en in een 360° video of computergeanimeerde omgeving volledig ondergedompeld in de getoonde situatie. De kracht van dit medium is dat je brein daar heel snel in meegaat en de omstandigheden vrijwel direct voor waar aanneemt, waardoor je daar net zo op gaat reageren als in de echte wereld.
In 360° VR word je in een levensecht
aanvoelende, gesimuleerde werkelijkheid
geplaatst en ervaar je zonder afleiding en dus
volledig gefocust de sensatie van je fysiek
aanwezig te voelen in een scene. Daardoor
worden echte emoties opgeroepen en ga je op
een natuurlijke wijze reageren op dat wat er
zich om je heen afspeelt.
HET OPROEPEN VAN EMOTIES
Het effect van VR is misschien wel het makkelijkst voorstelbaar en uit te leggen aan de hand van een voorbeeld waarbij je naar een plek op zeer grote hoogte verplaatst wordt. De meesten van ons herkennen het gevoel van hoogtevrees wel in meer of mindere mate. Stel je voor: je doet je ogen dicht en als je ze even later weer opent blijk je ruim tweehonderd meter boven de grond, in een tuigje via kabels, aan de zendmast van Lopik te hangen. Het is niet moeilijk voorstelbaar welke emoties je op dit moment zult voelen als je niet aan deze hoogte gewend bent.
Je bent, veilig gezekerd, in de positie geplaatst van een monteur die onderhoudswerkzaamheden moet uitvoeren! Waarschijnlijk willen je handen automatisch direct op zoek naar iets om aan vast te kunnen houden. Enkele meters onder je zie je een collega aan het werk. Wegkijken is niet mogelijk en even afleiding zoeken door een slok van je koffie te nemen of een blik op je telefoon te werpen is er ook niet bij. Tijdens deze ervaring wordt vervolgens van je verwacht dat je de op de juiste wijze de gehele procedure met handelingen doorloopt om een bepaalde antenne succesvol te vervangen.
Met dit voorbeeld zien we dat VR je niet alleen gevoelsmatig naar een andere locatie verplaatst, maar je tevens in de schoenen van een ander kan laten staan. Het roept in vergelijking met het bekijken van foto’s of een video van dezelfde situatie veel sterkere, directe emoties en fysieke reacties op. Je ervaart het stressgevoel van hoogtevrees: zwetende handen, het zoeken naar houvast en een onbestemd gevoel in je maag. Daarnaast toont dit voorbeeld een aantal andere typische voordelen van VR:
het is een veilige manier om een fysiek gevaarlijke situatie te oefenen. Natuurlijk zal iedere monteur een eerste échte keer meemaken en de handelingen op geringere hoogte oefenen, maar zo kan men al goed wennen aan de omstandigheden en zich voorbereiden.
de situatie is onbeperkt te oefenen.
de training is overal te doorlopen, zelfs thuis op de bank. Je hoeft dus niet naar een zendmast toe met alle logistieke planning, reistijden en mogelijke verstoring van dagelijkse werkzaamheden.
door interactieve elementen toe te voegen kunnen keuzes of dilemma’s voorgelegd worden, bijvoorbeeld welke stappen je in bepaalde procedures moet ondernemen. De gemaakte keuzes worden vervolgens opgeslagen in een LMS.
als onderdeel van een assessment zou een dergelijke scene iets kunnen vertellen over bijvoorbeeld de stressbestendigheid van een kandidaat.
ook collega’s, bijvoorbeeld managers, kunnen op een veilige manier ervaren in wat voor zware omstandigheden een monteur moet werken.
Deze en andere voordelen zijn van toepassing op heel veel gebieden binnen L&D. Er zijn talloze leersituaties te bedenken, waarbij het zeer wenselijk is dat trainees in zeer realistische aanvoelende omstandigheden geplaatst kunnen worden. Zodat er zonder stress, veilig geoefend kan worden, vóórdat men deze situaties in de harde praktijk tegen gaat komen. Maar helaas is het tijd- en kostentechnisch vaak niet haalbaar om deze, soms complexe simulaties in real life te organiseren. Personeel is door reistijden te lang van de werkplek en medewerkers kunnen meestal niet met te veel, tegelijk van de werkplek zijn. Of het regelen van trainers, locaties, benodigde machines en voertuigen op locatie is ronduit een crime.
DIGITAAL ROLLENSPEL
Hoe ga je om met een zeer ontevreden en vasthoudende klant die zijn geld terug eist, terwijl de rij met ongeduldige klanten die willen afrekenen almaar groeit? In het geval van het regelmatig inzetten van rollenspellen, bijvoorbeeld bij het trainen van soft skills, is het meerdere keren inhuren van rollenspelacteurs zeer kostbaar. Om die reden worden vaak maar een of twee acteurs ingehuurd, waardoor groepsprocessen lastig na te bootsen zijn. Bovendien voelt niet iedereen zich altijd senang om met een veilig gevoel actief onderdeel te zijn van een rollenspel, waarbij collega’s aandachtig toekijken. De vraag is dan of de concentratie van de trainee op zo’n moment wel op de inhoud ligt en niet op de omgeving. Deze nadelen worden opgeheven door rollenspellen in digitale VR-scenario’s om te zetten.
USE CASES
Hoewel de inzet van VR tot nu toe nog niet echt op stoom gekomen is, dienen er zich wel steeds meer serieuze en interessante use cases aan. Enkele voorbeelden bij toonaangevende organisaties, die het voortouw durven te nemen laten zien dat VR de experimenteerfase voorbij is en volwassen aan het worden is:
- Nadat al eerder cabinepersoneel in VR getraind werd, traint KLM nu ook Embraer-piloten in VR-simulaties: “Virtual Reality blijkt laagdrempelige trainingen mogelijk te maken. Het is on-demand en locatie-onafhankelijk, je hoeft niet op een bepaald tijdstip in een klaslokaal of een simulator te zijn. Bovendien nodigt het uit tot ontdekken, wat in een virtuele omgeving volledig veilig kan. Met deze VR-oplossing raken de vliegers gewend aan de cockpit en kan de simulatortijd effectiever worden benut. Daarnaast levert de nieuwe manier van trainen kostenbesparingen op, onder andere doordat er minder met externe leveranciers wordt gewerkt en piloten flexibeler kunnen worden ingeroosterd.” – Sebastian Gerkens, Senior Instructor Embraer van KLM Cityhopper.(bron: www.nieuws.klm.com)
- De Politieacademie zet al een langer stevig in op VR. Zo bevat de in februari gestarte vernieuwde politiebasisopleiding PO21 naast andere vormen van blended learning diverse VR-simulaties, die de komende jaren ongetwijfeld verder zullen worden uitgebreid.
- Verschillende brandweerkorpsen in het land maken gebruik van VR om te zorgen dat hun mensen vakbekwaam worden en blijven. Situaties waar men levensreddend moet handelen worden geoefend en in 360° video zijn uitrukprocedures te doorlopen. Van melding tot afwikkeling dienen steeds operationele keuzes te worden gemaakt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de VR-tool van WARP uit Delft, waarin scenario’s kunnen worden ontwikkeld, alle content wordt geplaatst en de analytics uit worden geëxporteerd.
- VanderMaesen|Koch, eelloo en Slim Assessments hebben gezamenlijk VR-assessment ontwikkeld, waarin je als observant deelneemt aan een teamvergadering. VR-assessment gaat over individueel gedrag én over groepsprocessen, je beoordeelt het gedrag door het beantwoorden van vragen. Die antwoorden worden gescoord en verwerkt tot een rapportage met genormeerde resultaten. VR-assessment wordt daarnaast ingezet als coachings- en trainingstool.
- In de zorg wordt VR al veelvuldig ingezet, bijvoorbeeld in patiënttherapieën, training van zorgmedewerkers, het ontstressen van patiënten of zelfs van personeel, zoals bij het OLVG in Amsterdam.
Denk verder aan het oefenen van praktijksituaties in de retail op het gebied van klantcontact (klantvriendelijkheid, cross- en upselling, ontevreden klanten). Of hoe te handelen tijdens een gewapende overval? In VR ervaar en voel je hoe het is om met veel verbaal geweld bedreigd te worden en in de loop van een pistool te kijken.
Maar ook voor een veel bredere inzet bij HRM learning & development bij corporate of overheidsorganisaties: hoe om te gaan met ongewenst gedrag of integriteitsdilemma’s (zie hiervoor de trainingen van 360Integrity inclusie, effectief vergaderen, ontwikkelen van leadershipskills, slechtnieuwsgesprekken, onboardingprogramma’s, assessments.
KWALITATIEVE CONTENT
Een goede kwaliteit van de content is een voorwaarde om je brein volledig onder te dompelen en te doen geloven dat je deel uitmaakt van de getoonde realistische situatie. Plaatsvervangende schaamte oproepend, houterig acteerwerk bijvoorbeeld en slecht geschreven dialogen leiden af en daarmee schiet een VR-training zijn doel voorbij. De kracht van VR ligt nu eenmaal in de levensechte simulatie die je creëert, een slechte uitvoering doet daar direct afbreuk aan.
Zorg eerst voor een goed doordachte proof of concept
VR wordt bij veel organisaties nog vaak gezien als een innovatie-experiment. Natuurlijk is het aan te raden met een bescheiden proof of concept te beginnen, maar doe dat niet zonder heel duidelijk te bepalen wat de leerdoelen zijn en welke resultaten je wilt behalen. Wanneer is een project succesvol, met name als je het vergelijkt met de tot dan toe gebruikte methoden?
Bedenk vooraf goed hoe de uitrol van het project er uit gaat zien om te voorkomen dat het product ongebruikt in de kast verdwijnt. En bedenk waar goede resultaten toe zouden moeten leiden door een heldere langetermijnvisie te ontwikkelen. Als het VR-project louter een experiment is om aan de buitenwereld te laten zien dat het bedrijf met innovatie bezig is, is het gevaar aanwezig, dat er ergens in de organisatie een werkgroepje aan de slag gaat dat voor (te) weinig geld een weinig indrukwekkende VR-beleving produceert. Met als resultaat dat het experiment mislukt is, in de prullenbak verdwijnt en er geen vervolg zal komen. Een van de doelen van een proof of concept is, zeker in grotere organisaties, om de verschillende stakeholders mee te laten denken en op een lijn te krijgen. Deel het project op in verschillende fases waarin alle stakeholders de kans krijgen om mede-eigenaar te worden. Beschouw VR als een volwaardig middel, ondanks dat het een nieuw, nog onbekend middel is en durf te investeren in kwaliteit in de vorm van tijd en goede mensen. Huur een externe VR-specialist in om het proces te laten begeleiden.
TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN
De technologische ontwikkelingen op het gebied van Virtual Reality gaan snel. Met de komst van de Oculus Quest 2, de Pico G2 en de Pico Neo 2 brillen zijn er grote stappen gemaakt in kwaliteit en mogelijkheden zoals ingebouwde eye tracking en gebruiksvriendelijkheid van stand-alone brillen. VR-headsets zijn al vanaf enkele honderden euro’s verkrijgbaar. Er is de laatste tijd grote opwinding ontstaan over de ontwikkelingen van een VR-bril van Apple, die in 2022 waarschijnlijk op de markt komt. Want ja, als zelfs Apple met een headset komt dan zal de wereld met andere ogen kijken naar VR.
Nog maar eens 12 voordelen van VR learning op een rij:
- Zeer schaalbaar: veel meer medewerkers kunnen locatieonafhankelijk een zelfde training doorlopen, ook via de eigen telefoon. Dus de training is dan niet slechts voorbehouden aan managers of een beperkte selectie van werknemers. Door modules aan te bieden kunnen er per trainee wel verschillen aangebracht worden in de aangeboden content.
- Herhaalbaar: de mogelijkheid een training meerdere malen te doorlopen en de kans jezelf te verbeteren.
- Geen afleiding van mensen om je heen, mailtjes of appjes die binnenkomen, dus 100% focus op de inhoud.
- Hoe meer mensen getraind worden hoe groter de kostenreductie. Met name voor bedrijven met veel te trainen werknemers en een hoog personeelsverloop zullen de besparingen groot zijn t.o.v. klassikaal of individueel lesgeven.
- Eventuele acteurs hoeven slechts eenmalig ingehuurd te worden, waardoor het ook haalbaar wordt om met meerdere acteurs situaties in een groepscontext te simuleren .
- Uitgebreide analyticsmogelijkheden: keuzes, antwoorden en andere interacties worden gemeten en zijn in de vorm van rapportages aan te leveren. Er is te zien wie, wanneer een training doorlopen heeft en of dit meerdere keren gedaan is en of er verbetering is in de resultaten.
- Niet kijken naar een scherm met gevaar van afleiding, concentratieverlies, inspiratieloos antwoorden aanklikken, maar actief ondergaan, ervaren en doen.
- Simulaties, die lastig na te bootsten zijn in real life trainingssituaties i.v.m. locatie (bijvoorbeeld een bouwplaats, een zendmast of een drukke winkel), hoeveelheid benodigde machines, voertuigen en/of acteurs hoeven slechts eenmalig in scene te gezet te worden en zijn daarna jaren te gebruiken.
- Veilig, zowel praktisch als sociaal.
- Sneller en beter leren: door te doen en meer emotionele verbinding met de stof onthoud je tot wel 40% beter in minder tijd en geeft je bovendien meer vertrouwen over wat je geleerd hebt.
- Operationele tijdswinst: trainingen zelf kosten minder tijd om te doen. Werknemers hoeven niet per se naar een externe locatie en kunnen trainingen doen wanneer het hen uitkomt en dat alles betekent minder verlies aan werkbare uren.
- De omstandigheden en uitgangspunten zijn voor iedereen exact gelijk en daarmee niet multi-interpretabel.
AANRADER
Een aanrader is het onlangs verschenen boek van Jeremy Dalton, hoofd van de afdeling XR van PwC UK. “Reality Check. How immersive technologies can transform your business”. Het boek is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in de mogelijkheden die deze technologie biedt, het overweegt te gebruiken, maar er te weinig over af weet. Jeremy deelt in heldere begrijpelijke taal zijn kennis en enthousiasme over VR, AR en MR.
The VR Advantage: How virtual reality is redefining soft skills training
PwC
Interessant zijn de onderzoeksresultaten en cijfers, die te lezen zijn in de highlights van een uitgebreid rapport van PWC uit 2020: The VR Advantage: How virtual reality is redefining soft skills training
TOT SLOT
VR is geen complete vervanging van bestaande, zich al bewezen middelen. Het trainen van mensen op locatie met echte menselijke interactie zal altijd nodig zijn en in veel gevallen ook beter. Mensen leren ook door naar elkaar te kijken, bijvoorbeeld in een rollenspelsituatie. Net als dat het doorlopen van een e-learning of het bekijken van een instructiefilm in veel gevallen efficiënter, beter en goedkoper kan zijn. Vaak zal een oplossing liggen in een combinatie van klassikaal (of sinds COVID natuurlijk ook online) les met VR-scenario’s, zoals bij 360Integrity. Vraag je altijd af waarom je voor VR wilt kiezen en doe dat dan alleen als het een duidelijke meerwaarde op zal leveren ten opzichte van andere methoden. En als je je serieus in de mogelijkheden en effecten van VR verdiept zal je zien dat dat verrassend snel het geval zal zijn!
Wil je graag meer weten over VR of heb je advies nodig ga dan contact met ons op.